door Niels Bokhove
Reeds vorig jaar, maar nu pas door ons ontdekt, is het tweede nummer van de Kafka-Kurier uitgekomen. Het bevat weer een aantal zeer specialistische bijdragen die voor de ware Kafka-liefhebber niet te versmaden zullen zijn.
Van Hartmut Binder twee artikelen. Ten eerste gaat hij nader in op een brochure, genoemd in de weinig bekende tijdschriften- en brochurelijst die Max Brod en diens vrouw ooit van Kafka’s bibliotheek hebben gemaakt. Daarin wordt o.a. een reeks Die jüdische Gemeinschaft vermeld, waarmee volgens Binder de gelijknamige reeks met de ondertitel Reden und Aufsätze über zeitgenössische Fragen des jüdischen Volkes, uitgegeven door het Jüdischer Verlag in Berlijn, wordt bedoeld. En dan in het bijzonder het deeltje Begriff und Programm einer jüdischen Nationalliteratur (1912) van Moritz Goldstein. Vervolgens gaat hij uitgebreid in op de auteur en vooral op de brochure.
Binders tweede bijdrage gaat in op het fragment over een ‘Eisenkönig’, een boeienkoning, in Kafka’s Nachgelassene Schriften und Fragmente, deel II. Volgens hem staat vast dat Kafka dacht aan Siegmund Breitbart (eig. Sische Chajim ben Jizchak Halevi). Binder schildert een portret van Breitbart en gaat in op diens betekenis voor Kafka.
Dan is er een artikel van Guido Massino, kenner van Kafka’s interesse voor het Jiddisch toneel, naar aanleiding van de dagboeknotitie ‘Krizanowskaja auf der Ansichtskarte vor mir’ van medio 1923. Het betreft de Russische actrice Maria Krizanowskaja, die o.a. optrad in Praag in stukken van Tsjechov.
Tenslotte wijdt Anthony Northey een flink stuk aan Kafka’s uitvoerige beschrijving in zijn dagboek over een man, die hem in februari 1912 op straat aanschiet en om juridisch advies vraagt. Northey zocht uit wie die man was: de voordrachtskunstenaar Oskar Reichmann. Northey gaat nader in op de achtergronden van dat verzoek en betrekt ook de bekende psycholoog Max Wertheimer in zijn verhaal.
Kafka-Kurier 2, hrsg. von Roland Reuß & Peter Staengle. Stroemfeld Verlag, Frankfurt/M 2015. — ISBN 978-3-86600-114-5. 45 & 37 pp. Per stuk € 10, excl. verzendkosten.