door Niels Bokhove
In Nederland was Kornelis H. Miskotte (1894-1976) de eerste protestantse theoloog die zich over Kafka uitliet. In 1931 publiceerde hij een artikel onder de simpele titel ‘Franz Kafka’ in Eltheto, het maandblad van de Nederlandsche Christenstudenten Vereeniging. Hij leunde daarin nog sterk op Max Brods joods-religieuze Kafka-interpretatie, maar bewandelde toch een eigen weg door Kafka’s romans ‘mystische vertellingen in een zuiver realistische, ja bijna naturalistische vorm’ te noemen. Zijn visie, steunend op Karl Barth, zou richtinggevend zijn voor de Kafka-receptie na hem, met name voor de theologen rond het blad In de Waagschaal. Een jaar later uitte hij zich uitvoerig over Kafka in zijn dissertatie Het wezen der joodsche religie. Het Eltheto-artikel nam hij twee decennia later op in zijn essaybundel Grensgebied (1954).
In november 2016 verscheen de biografie Miskotte — Theoloog in de branding, 1894-1976 van Herman de Liagre Böhl. Ook hierin relatief veel aandacht voor zijn Kafka-duiding.
Uitg. Prometheus, 2016. ISBN 9789035144804. 360 pp., € 35.
