Naar ons alweer enige tijd geleden ter ore kwam overleed op dinsdag 22 maart jl. in Praag de Kafka-kenner (en niet alleen dat!) Kurt Krolop op 85-jarige leeftijd. Hij was bekend als hoogleraar germanistiek aan de Karels-Universiteit in Praag en als voorzitter van het Tsjechische Franz Kafka-Genootschap (Společnost Franze Kafky).
Kurt Krolop, geboren in 1930 in het Noord-Boheemse Kravaře v Čechách, werd na een loopbaan als docent en onderzoeker in Praag in 1968 naar de DDR ‘verbannen’, waar hij werkte in Berlijn en Weimar. Na de ‘zijden revolutie’ mocht hij terugkeren naar Praag en naar de Karels-Universiteit.
Veel van zijn publicaties betreffen de Praags-Duitse literatuur en dan in het bijzonder Kafka. Maar die niet alleen, ook Franz Werfel, Ernst Weiß en bovendien Karl Kraus hadden zijn interesse. Hij woonde het beroemde Kafka-kongres Franz Kafka aus Prager Sicht in Liblice in 1963 bij, waar een poging werd gedaan om Kafka’s werk acceptabel voor Oost-Europa te maken, maar hield er geen lezing. Befaamd en baanbrekend is zijn studie ‘Zur Geschichte und Vorgeschichte der Prager deutschen Literatur des “expressionistischen Jahrzehnts”’ in de even befaamde kongresbundel Weltfreunde uit 1967. Zijn speurzin blijkt wel heel pregnant uit het artikel ‘Zu den Erinnerungen Anna Lichtensterns an Franz Kafka’ uit 1968, waarin hij, compleet met tabellen, letterlijk elk Praags detail heeft nagegaan; Lichtenstern woonde rond 1910 in hetzelfde pand als de familie Kafka, Niklasstraße 36, en ontmoette hem vaak in de lift. Bij zijn 75ste verjaardag in 2005 werden deze en vele andere studies verzameld in een erebundel voor hem: Studien zur Prager deutschen Literatur. De vrucht van zijn jarenlange Karl Kraus-onderzoek was in 1994 de bundel Reflexionen der Fackel. Neue Studien über Karl Kraus. Naar hem werd vorig jaar de ‘Kurt Krolop Forschungsstelle für deutsch-böhmische Literatur’ in Praag genoemd.
Kurt Krolop nam vrijwel altijd deel aan de tweejaarlijkse symposia van de Österreichische Franz Kafka-Gesellschaft in Klosterneuburg boven Wenen tussen 1983 en 1995. Hij was hier een graag geziene gast, niet alleen vanwege zijn altijd interessante lezingen, maar ook vanwege de anecdotes die hij tijdens de minstens even belangrijke informele bijeenkomsten daaromheen — d.w.z. in de buurt van een bar, met name in Hotel Anker — wist te vertellen. Zijn aanstekelijke hoge lach zal ik niet gauw vergeten. De laatste keer dat ik hem sprak was bij de uitreiking van de Kafka-prijs aan Václav Havel in 2010. Hij was toen net hersteld van een hersenbloeding en kon alleen met zijn linkerhand de hand schudden. Maar lachen kon hij nog steeds. Een beminnelijk mens. – Niels Bokhove.
